Johannes, the movie.

Er zijn wel 100 redenen om naar het Food Film Festival te gaan. Ik geef u er één. 

Poes in het ziekenfonds
Ik heb hem drie maal mogen ontmoeten. Nou ja, bedienen, dan. En ik had wel een zwak voor 'm. Ik heb zijn morsige jas opgehangen, hem zijn gekke bril tientallen keren op en af zien zetten, zijn kaken eindeloos en langzaam zien malen, en -inderdaad- zijn Laguiole Rossignol op tafel zien verschijnen. En ik heb bij zijn laatste bezoek gezien hoe ontzettend moeizaam hij de trap naar het restaurant op kwam. Zijn gehijg, gepuf en gesteun, zijn wandelstok, en zijn rode scootmobiel. We wisten allemaal dat hij niet in goede conditie was, en toch was het even schrikken. De dood van Johannes van Dam.
In de dagen na zijn dood heb ik veel over hem gelezen, en terwijl hij natuurlijk als een corrigerende bullebak bekend stond, kwam ik in een prachtig interview in Opzij deze quote van hem tegen: "de poes hoort in het ziekenfonds, vooral voor alleenstaanden, zoals ik". Aaaaaah. Ik stroomde acuut over van ontroering, vergaf hem meteen zijn norse uitstraling en geheimzinnige stilzwijgen als gast aan tafel, en wilde meer van hem weten.

Kwakzalvers
Al websurfend leerde ik dat hij op zestienjarige leeftijd zijn vader verloor. Tijdens een ongeluk waarbij zijn vader, zijn zusje en hij met de auto in het water belandden. Van Dam redde zijn zusje. En dat hij geobsedeerd was door bedrog. Naast al die kookboeken, schijnt hij dan ook een enorme collectie werken over oplichters en kwakzalvers te hebben gehad. Hij studeerde medicijnen en psychologie, maakte beide studies niet af, woonde in een woonboot, en bracht zijn gastronomische bibliotheek onder in een zelf opgezette stichting. Ook bestaat er een verhaal waarin Van Dam een taart naar de redactie van Het Parool stuurde, met '20' er op, omdat hij die dag 20 jaar voor de krant werkte, en dat feit vergeten werd. Kijk. Dat vind ik leuk. Dus moest ik natuurlijk ook meteen naar De Keuken van Johannes, een docu waarin we meer zouden zien van de man áchter de bruine jasjes en strenge recensies. Ik verheugde me op mínder over de schoolmeestertrekjes, méér over dat verbluffend goede smaakpalet, en misschien ook méér over zijn poes en zijn pretoogjes.

Johannes, the movie.
Ja, want hoe zat dat ook alweer? Bianca Tan, vooral bekend van het AT5-programma 'Eten met Bianca', maakt de laatste afleveringen van haar programma over Van Dam, en daaruit groeit het idee om een documentaire te maken. Voor de financiering van het project wordt een beroep op het volk gedaan. Dus gaat april 2012 de Crowdfunding Campagne van start. Iets meer dan een jaar later is er 45.585 euro gedoneerd. Nooit eerder werd er zoveel geld opgehaald voor een Nederlandse Film.
Tijdens de Donateurs Première in Hotel de Goudfazant ligt de grote meester zelf in het ziekenhuis. Maar hij eet dan geen ziekenhuisvoedsel. Het eten dat voor de vertoning in het restaurant geserveerd werd, is die avond naar zijn ziekbed gebracht. 'De Keuken van Johannes' gaat drie maanden later, tijdens Film By The Sea, voor het echie in première. Het is in dezelfde week waarin Van Dam op 66-jarige leeftijd overlijdt.

Food Film Festival

Eind vorig jaar draaide de film nog een paar keer in Rialto, en hoewel ik fanatiek kaartjes bemachtigd had, maakte een fikse griep meedogenloos een einde aan de euforie. Daarna waren de kansen om de documentaire op groot doek te zien helaas helemaal opperdepop. Enorm teleurgesteld gastvrouwtje hier. In de categorie 'schrale troost' verscheen onlangs de Dvd, en die is natuurlijk meteen op mijn verlanglijstje gezet. Morgen ben ik jarig, maar die Dvd heeft opeens wat minder haast gekregen. Want dit weekend bracht mij namelijk zomaar uit het niets al een groot cadeau! En het is het verrukkelijke, fantastische en fabuleuze Food Film Festival dat weer eens mijn wensen vervult! Vorig jaar genoten we hier van de docu Make Hummus, not War en drie keer raden wat er dit jaar draait? Juist ja. Mijn tickets zijn in de pocket. Een spontaan vreugdedansje vanwege Meneer van Dam, wie had dat gedacht? Het is hem gegund...

"We zien Van Dam, die nooit veel deelde over zijn privéleven, aan het werk, in gezelschap van zijn assistent en zijn geliefde kat. Het karakter van Johannes komt er zonder opsmuk in naar voren: soms nukkig, maar als hij kan converseren over eten en smaak vurig en vol enthousiasme. Lichamelijke  gebreken hinderden hem aan het eind van zijn leven, maar Van Dams kennis over eten kent zijn weerga niet. Dit portret is een eerbetoon aan een connaisseur pur sang."

Food Film Festival. 9, 10 en 11 Mei in de Westergasfabriek, Amsterdam. En ja; er zijn nog wat kaarten.

Hot Dogs Happen met Pasen

Kinderfeestje
Pasen staat weer voor de deur. Een lekker lang weekend genieten. Het perfecte moment voor asperges, lam, of een gerecht met ei, natuurlijk. Maar voor mij wordt de ultieme paashap dit jaar toch echt... een hot dog. En wat heb ik daar nu al zin in! Eigenlijk komt het allemaal door mijn broertje. Die is op 13 April jarig, en heeft daarmee jarenlang rond Pasen zijn verjaardag gevierd. En wat aten we op de verjaardagsfeestjes als kind? Jep!

Daarnaast kan ik trouwens ook gewoon Ron Blaauw de schuld geven.
Want vandaag ging The Fat Dog open, Ron's nieuwe zaak, in de Pijp. Waar we vanaf nu -en masse- aan de hot dogs met wijn gaan. Alleen de naam is natuurlijk al humor, want tijdens het uitspreken ontstaat meteen even stiekem de associatie met The Fat Duck, de driesterrenzaak van Heston Blumenthal in Londen. Er wordt gezegd dat misschien DBGB Kitchen en Bar uit New York (met 12 soorten huisgemaakte worst op de kaart) en vooral Bubbledogs uit Londen (die van de ultieme pairing worst-met-champagne) als inspiratiebronnen hebben gediend voor deze versie in ons eigen Amsterdam.

Waarom heet een hot dog een hot dog?
Worsten schijnen één van de oudste vormen van processed food te zijn, en worden al genoemd in de Odyssee van Homerus, van rond 800 voor Christus. De worsten-tussen-broodjes, die we nu kennen als hot dog, zijn geboren in Duitsland. De Duitse keuken kent al eeuwen een rijke worstencultuur, waarvan de Frankfurters uit Frankfurt-am-Mainz het bekendste voorbeeld zijn. Duitse immigranten namen de Frankfurters mee naar Amerika. Om ze met hun karretje als streetfood, dus zonder bord en bestek, te kunnen verkopen, werden ze in een broodje geserveerd. Rondom de benaming 'hot dog', bestaan nog steeds veel verschillende verhalen. De versie waarin verteld wordt dat de worst eerst van hond werd gemaakt, is goddank een fabel. Al in Duitsland werden de worsten vaak "dachshund wurst" genoemd, vanwege de gelijkenis met de teckel. In Amerika vonden veel verkopers deze benaming moeilijk te schrijven of te scanderen, en zo ontstond de vrije en commercieel aantrekkelijker vertaling 'hot dog'.

Guilty Pleasures
Terug naar de Pijp. The Fat Dog is open. Het eten van de straat, maar dan uit een gourmetkeuken. Niet nieuw, wel lekker. Want bij het even spieken naar de menukaart loopt het water me al in de mond! Mmmmm, 'Oktoberfest', met curryworst, tomatensinaasappel-chutney, bieslook en pimentpoeder. En 'Sloppy Joe', met chili, zilveruitjes, lavasmayonaise en geraspte kaas. Daarnaast is er natuurlijk een New York hot dog (met zuurkool), maar ook een Casablanca-exemplaar, met lamsworst. Oh, en de Roy Donders-versie. Voor als je al die 'fancy' garnituurtjes maar onzin vindt. En de prijzen? 5 tot 8 euro. Of 14 voor een hot dog met foie. Zei iemand daar 'hot dog met foie'?!
Nu we het toch over guilty pleasures hebben... ik eet al wat minder vlees, en ook steeds minder brood, maar zondigen; áls je het doet, moet je het goed doen. Vergeet de kinderfeestjes. Hot dogs happen 2.0 is here. Tel daar een glas champagne of een Gin Tonic bij op, en het is dubbel feest. Vrolijk Pasen!

Wat? The Fat Dog
Waar? Ruysdaelkade 251
Website: www.thefatdog.nl

Mocht je je hondje willen meenemen, ze hebben er ook hondenbrokjes.

PS; Vind je zondigen met Pasen niet zo gepast, en wil je liever iets traditioneler gaan smullen? Lees dan ook mijn blog over Eggs Benedict, of maak de lamsspiesen uit deze blogpost.

Waarom een cavia niet in de magnetron mag...

Over pruilende prakkies en biefstuk met de X-factor. 

Kookboeken

Kookt u écht de recepten uit kookboeken? Ik niet. Ik heb de Larousse, de Escoffier, beiden Zilveren Lepels, DeDikkeVanDam en een stapeltje met namen als Nigella, Jamie, Donna Hay en Yotam Ottolenghi. Ik kijk plaatjes en geniet van fantastische foodfoto's. Me al bladerend vergapen aan close ups van artisjokken; ik kan dat. En ik zoek er dingen in op, over het ontstaan van gerechten, hopend op mooie verhalen over vroeger of verre landen. Ik laat me inspireren door ingrediënten, en lees over sensationele smaken, waardoor het water me letterlijk in de mond loopt. Ik heb ze dus zeker niet voor de sier, gebruik mijn kookboeken juist meerdere keren per week, maar om heel eerlijk te zijn, ik kook er nooit iets uit. Ze horen op mijn salontafel, niet op mijn aanrecht.

Troost-Thais

Ik ben het tegenovergestelde van een kook-snob. Meer de keuken-kneus die de übersimpele recepten uit het supermarktblaadje ook daadwerkelijk máákt. Zo'n fotogeniek vispakketje bijvoorbeeld, dat me met haar looks verleid tot een beetje kokkerellen. Maar het resultaat wordt nooit zoals op het plaatje. Dat is niet erg, als het maar goddelijk smaakt. Een beetje zoals met een auditie; dat die lelijke oude dame dan gewoon geweldig blijkt te kunnen zingen. Helemaal prima, niets aan de hand. Maar heel soms... blijkt ze ook nog eens zo vals als een kraai! En dát is dus wel erg. Dat je je prakkie zo van het bord in de vuilnisbak kan schuiven. Niet door naar de volgende ronde. Balen. 

Om zo'n keukenmislukking te verwerken, blijf ik dan vaak een beetje hangen in de theorieën over wat er nou mis ging. Dan hebben we na de culinaire ramp vervangend troost-Thais besteld, en zit ik nog na te filosoferen: misschien had ik het langer moeten koken? Of lag het aan het product zelf? Had ik die olie dan toch later moeten toevoegen? We accepteren liever niet dat de reden van de mislukking een raadsel blijft. Er achter komen wat er mis ging, verzacht bijna altijd het geleden leed. "Oooh, keelontsteking..logisch." 

Hoe komen die klontjes in mijn saus?

Grrrr. Ja, hoe eigenlijk? Dát is nou precies waar Annemieke Smit, wetenschapsjournalist en hobbykok, zich in haar boek 'Uitgekookt' mee bezighoudt. Het idee; "als je eenmaal begrijpt waarom gerechten mislukken, weet je ook wat je kan doen om dat te voorkomen." 
In deze culi-musthave wordt helder en humoristisch uitgelegd welke ingewikkelde chemische processen zich tijdens het koken in mijn pannetjes en producten afspelen. Uitgekookt! bevat nauwelijks recepten, en gaat over voedselmoleculen, enzymen en temperatuurverschillen. Natuurkunde, scheikunde en biologie, maar dan leuk. Geloof me. In duidelijke en beeldende (maar soms ook poëtische en sprookjesachtige) taal, krijgen we antwoord op vele vragen rondom onze misbaksels. Wat moeten we weten over spier-eiwitten in biefstuk? Verdampt alle alcohol tijdens het koken? En waarom kun je beter geen warm eten in de koelkast zetten? Sinds ik dit boek heb, snap ik eindelijk waarom de komkommer dus niet in de groente-la hoort en waar nou de kleur van de eidooier vandaan komt.

Leerzaam, maar luchtig

Eigenlijk hoort dit boek én niet op de salontafel, én niet in de keuken. Ik zou zeggen; leg 'm op je nachtkastje, dan kun je voor het slapengaan nog even aan de smul-studie. Elke avond lees ik een verhaaltje. Over groenten die een jetlag hebben, gistcellen die een feestje bouwen, oliedruppels die in oorlog zijn en cavia's die dus niet in de magnetron mogen. En daarna? Daarna droom ik van een podium waarop mijn soufflé's nooit instorten en mijn mayonaise nooit schift. Over biefstuk met de X-factor, geweldig gelukt, geurend en glinsterend in the spotlight. En het oorverdovende applaus dat daarop volgt. Yessss! Welterusten.

Uitgekookt! Te koop bij de boekhandel en bij Bol.com voor €19.95 
Meer? Op Annemieke's Blog staan elke keer weer nieuwe wetenswaardigheden.