donderdag 20 februari 2014

Indiaas Lunchen: Curry-Smullen in de Bios. #foodfilm

Over huisgemaakt, meegebracht en op tijd bezorgd. Gaat liefde dan écht door de maag?

"Don't ask what you can do for your country,
Ask what's for lunch!" - Orson Welles



Kort en koud
Ik heb geen kantoorbaan, dus ken het begrip lunchpauze eigenlijk alleen uit verhalen van vrienden. En ik heb eens rondgevraagd; dat lunchen in Nederland; dat doen we vooral kort en koud; ik ontdekte dat de lunch op werkdagen doorgaans niet langer dan een half uur in beslag neemt. We eten broodjes, of een salade, en drinken daar een glas melk of sap bij, meestal in de kantine. Natuurlijk wisten we al dat dat in de grote-genieters-gebieden Frankrijk, Italië en Spanje wel anders ligt. Maar ook in Azië, Engeland, Oostenrijk, België en op de Antillen duurt de lunchpauze minstens een uur. Mensen gaan tussendoor thuis eten, of in lunchrooms en restaurants. Een warme maaltijd, meerdere gangen, vaak een dessert, en gewoon met een glas wijn of bier erbij. 

Meegebrachte puree
Maar goed; als er dan geen mogelijkheid is om thuis of buiten de deur te lunchen, is er in veel landen een ware mediterrane meeneemcultuur; de ultieme versie van huisgemaakt en meegebracht, zeg maar. Bekenden van mij in Barcelona nemen gerust een koelbox, stapel bakjes en thermosfles mee om een volwaardige maaltijd op hun bureau uit te stallen of in de blijkbaar altijd-aanwezige-magnetrons te kunnen bereiden. Kommetje homemade soep, stukje vlees of vis met aardappelpuree, salade erbij en een meegebracht notentaartje toe. Want je hebt meeneemlunches en je hebt meeneemlunches. Daar steekt ons -weliswaar óók zelf meegenomen- broodje kaas toch wel mager bij af. 

Dabbawala: 'hij die de doos draagt.'
In Mumbai doen ze het wéér anders. Ook daar houdt men van huisgemaakt. Ze werken er volgens de geniale methodiek van de dabbawala's; voedselkoeriers. Indiase vrouwen bereiden thuis met zorg en aandacht een maaltijd, die via een even oud als accuraat systeem bij de werkende echtgenoten bezorgd wordt. Elke dag worden in Mumbai meer dan 200.000 lunchboxen verplaatst door ongeveer 5000 dabbawalas.
Het is een 125-jaar oude compositie, waarbij de maaltijd thuis opgehaald wordt en met een aantal transfers per fiets, trein, in een rek, dan weer aan het stuur van een fiets en te-voet-gedragen naar het bureau van de werknemer reist. Ohja; en weer leeg terug! Er komt geen moderne technologie aan te pas, en omdat de meeste koeriers analfabeet zijn, wordt er slechts gebruik gemaakt van een paar simpele tekens op de pakketjes om het op de juiste plek te doen belanden. Het is een perfecte combinatie van samenwerking en timing. Volgens een onderzoek in Forbes Magazine voldoet het systeem aan de prestigieuze Six Sigma Norm, en maken de dabbawalas dus minder dan één fout in elke 6 miljoen leveringen!

En nu is daar de film. 
The Lunchbox gaat over de uitzondering op de regel: een verkeerd bezorgde lunch. De maaltijd, met liefde bereid door de ongelukkig getrouwde huisvrouw Ila, belandt, -in plaats van bij haar echtgenoot-, op het bureau van de bijna gepensioneerde en grumpy weduwnaar SajaanPrachtige beelden die je meenemen langs dit kleine stukje structuur in de verder zo chaotische omgeving van Bombay. Een levendig gebrachte film: de drukte van het stadse verkeer toetert je in de beelden tegemoet. Regen spat van het scherm. En de scenes waarin gekookt en gegeten wordt, maken dat je de knoflook, pepers en koriander zo'n beetje tot in de bioscoopzaal kunt ruiken! Na de lunchboxwissel volgt een ontwapenende en ontroerende briefjeswisseling die met de bakjes Panir en Auberginecurry door de stad mee-pendelt. Twee eenzame zielen, die elkaar vinden in een overbevolkte stad en elkaar schrijven over de smaken van het eten, maar ook over het gemis van liefde, lege jaren en voorbije kansen. De film wordt bijna overal als FeelGoodMovie aangeduid, maar juist door deze thema's vind ik 'm ook wel iets melancholisch en droevigs hebben. Een kruidig thema, smakelijke beelden en een weemoedig sausje. Maar goed; "sometimes the wrong train can take you to the right direction." Een verhaal over eenzaamheid en verbondenheid, in slowmotion verteld, maar tot het einde boeiend door de twee onvermijdelijke vragen: hoe smaakt het? En; zullen de twee elkaar in de hectische miljoenenstad werkelijk ontmoeten?

Zin in een heerlijke foodfilm? Doen. Dit is uitgebreid en visueel lunchen! Zet je tanden vanuit je roodpluchen stoel in de chapati's. 'The lunchbox' is groots genieten. Van kleurige curry's, stomende groenten en prachtige pannenkoekjes. En van warme woorden, bedachtzame berichtjes en liters liefde. Smullen in de biosGaat dat zien!

The Lunchbox draait nog heel even. 
In Amsterdam in Rialto en het KetelhuisVoor de rest van Nederland: zie de Filmladder

Benieuwd naar meer Dabbawalla? Check dan ook even dit mooie filmpje.

maandag 10 februari 2014

Verslag Wijn-Spijs Proeverij

Over runderbillen, superslagers en witte Pinotage.

Het was een bijzondere proeverij. De wijnen kwamen van Aaldering Vineyards & Wines, en daarbij proefden we zes mooie vleesbereidingen, oh.. en de locatie? Een grijs en winderig Almere, maar eenmaal binnen was daar niets meer van te merken.Want we mochten naar Nice to Meat!

Nice to Meat
120 jaar geleden begonnen als ambachtelijke slagerij in Amsterdam, gespecialiseerd in kwaliteitsvlees en leverancier van vele restaurants. We worden gastvrij ontvangen in de nieuwe 'proefkeuken'. Een prachtige ruimte, waar op slimme wijze een kook-eiland, bar en volledig uitgeruste workshopruimte gecombineerd is. Koelingen en droogkasten, allemaal met glazen deuren, zodat het vlees altijd goed zichtbaar is. En er is meer glas; achter een enorme etalageruit is de werkplaats te zien, waar een groot stuk runderbil aan de haak hangt.

Superslager
We hebben genoten. Van het welkomstglas Aaldering Sauvignon Blanc 2013. Aaldering Vineyards & Wines; een Zuid Afrikaans wijnhuis, in 2004 opgericht door een Nederlands echtpaar en gesitueerd in Devon Valley, Stellenbosch. Hallo limoen, kruisbes, en passievrucht, met duidelijke mineraliteit.
Er wordt meteen met royaal belegde planken charcuterie rondgegaan. Black Angus Pastrami, Livar kookham, Rookvlees van het MaasRijnIjsel-rund, en Wagyu Salami. Daarbij proeven we de Chardonnay 2012. Met mooi geel fruit. Een citrustintel, perzik en romigheid.
Ondertussen heeft iedereen Piet ontmoet. 'Superslager' Piet van den Berg, die sinds zijn veertiende fulltime in de slagerij van zijn vader werkte, zelf voersamenstellingen voor het vee maakt, en nu ambassadeur is van het MRIJ-rundvlees. Piet geeft een live uitbeen-demonstratie in de werkplaats. "Deze is donderdag geslacht". Het respect wordt door zijn microfoontje naar onze ruimte getransporteerd. Ik leer dat een slecht mes een doodzonde is, dat liesstuk helaas weleens als biefstuk verkocht wordt, en dat een koe een haring heeft. Ondertussen proeven we Pinotage Blanc 2013. Inderdaad; een witte wijn, gemaakt van blauwe druiven. Voor mij iets te geparfumeerd, maar met rijke textuur en veel concentratie.

Vleesfeestje
We worden verwend. Met live-cooking voor onze neus, en mooie vertellingen bij de wijn.
Zo is er Beef Sashimi met soja en wasabi-mayonaise. Samen met Pinotage Rosé. En die brengt ons van regenachtig Almere regelrecht naar zonnig Zuid Afrika! Bos-aardbeitjes, die het glas uitspatten. Mooi sappig, veel rood fruit, en een vleug karamel in de afdronk.
Vervolgens Pulled Pork, langzaam gegaarde varkensnek, gelakt met een barbecue-saus. Begeleid door de Lady M, een ode aan Marianne Aaldering. Terecht trots op dit inheemse ras. Weer Pinotage, maar zonder houtrijping. Een idee dat bij toeval ontstond, toen de wijnmaker tijdens een Braai een glas vanuit de stalen vaten aan een gast liet proeven. Kers, Braam, puur fruit. Gekoeld vast nog aantrekkelijker.
Daarna krijgen we een stukje kogelbiefstuk geserveerd. Gebakken in roomboter, en übermals. Met daarbij de Shiraz 2010. Een jaar met een hele hete periode, gevolgd door regen, en daarna weer hitte. Die proeven we. Zwart zondoorstoofd fruit, kruidnagel, kaneel, peper.
Vervolgens Entrecôte USA Black Angus, en ook nog DryAged Côte de Boeuf van het Weiderund. 2 gerechten, met drie glazen: een Pinotage 2010 bij de Entrecôte, en twee Bordeaux-samenstellingen, Cabernet Sauvignon-Merlot, bij de Côte de Boeuf.  2010 en 2007. We eindigen de proeverij met de 2007: blauwe bes, tabak, chocolade, harmonieus, met elegante tannines. Een mooie finish, zowel de afdronk, als van de middag.


Zes gangen vlees, en negen glazen Zuid Afrika. 
Saai? Integendeel. Wij vonden het bijzonder, leerzaam en hartstikke leuk. Een unieke proeverij waar productkennis, techniek, structuur, karakter en smaak op prachtig wijze samenkwamen. Op de terugweg, in de trein, wanen we ons nog op een Braai in Stellenbosch. En vanavond dromen we vast van kwaliteitsvlees op de grill en rood fruit in het glas.

It sure was nice to meet!

dinsdag 4 februari 2014

Discriminatie op de groente-afdeling

"Laat ons dansen, laat ons drinken
op het jammer-maar-helaas,
Laat de glazen helder klinken
op de prachtige paprika's"

Lelijke groente
In het kader van "we-gaan-weer-iets-gezonder-eten", had ik vorige week in de supermarkt o.a. paprika op mijn lijstje staan. Terwijl ik op de groente-afdeling de paprika's uit het krat één voor één keurde, -een beetje zoals ze bij Lingo weleens door de bak grabbelen en af en toe zo'n bal omhoog houden-, realiseerde ik me dat ik op zoek was naar de mooiste paprika. Én dat dat begrip 'mooiste' niet zozeer te maken had met de meest in het oog springende, maar juist met de paprika die het meest aan mijn idee van een standaard paprika voldoet. Ik was aan het discrimineren.
Het gekke is; daarin was ik duidelijk niet de enige. De paprika's die, door de speurtochten van al mijn voorgangers onderop beland waren, bleken inderdaad de exemplaren met een deukje, uitstulpinkje of minder mooie vorm te zijn. Oh nee, whuuu, we willen met z'n allen geen gekke groente, hoor!

En dat snapt de voedingsindustrie ook.
Thuisgekomen las ik online: "volgens schattingen wordt zo’n 5 tot 10% van alle groente en fruit in Nederland verspild vanwege hun looks". Omdat ze er 'anders' uit zien, dus. Te dik, te dun, te lelijk, te klein, te bobbelig, te krom. Als gelegenheids-idealist nam ik me natuurlijk meteen voor om de volgende keer heldhaftig de gekkies uit de bak te redden. Tot ik me realiseerde: dat zijn dus de paprika's die niet eens in mijn supermarktje áángekomen zijn!

Tweebeenwortels
Gelukkig stuitte ik op KromkommerEen initiatief van drie slimme en betrokken dames. Chantal, Jente en Lisanne komen op voor de kromme komkommers, tweebeenwortels, kronkelcourgettes, tweelingtomaten en hartvormige aardappels...

Dat doen ze op verschillende manieren. Een Guerrilla-actie in een winkelstraat, campagnes op evenementen en beurzen als het World Food Festival, Duurzame Dinsdag, de Horecava en Food for Thought Expositie, maar ook door aan een netwerk van telers, groothandels, horeca en retail te werken, zodat de gekke groenten weer in de schappen en op ons bord kunnen belanden. Daarnaast zijn er de producten; hierbij verwerken ze groenten die anders vanwege hun uiterlijk verspild zouden worden tot jams, chutneys, gazpacho en sauzen.

Crowdfunding
Ik ontdek dat het -in het verlengde daarvan- nu tijd is voor hun volgende stap; een soepenlijn. Drie verschillende groentesoepen, gemaakt van gekke groenten. Hoe? Ze kopen de groente voor een redelijke prijs op en het duurzame merk De Kleinste Soepfabriek gaat de soep maken. "Zo gaan we voedselverspilling tegen en levert het de teler ook nog wat op,’’ vertelt Jente in het Noordhollands Dagblad. Het is de bedoeling dat de potten met eigen etiket in mei of juni in de schappen van de supermarkt staan en online verkocht worden.
Goed idee, maar het ontwikkelen van de soepen, de inkoop van groenten, het draaien van de productie en het maken van etiketten: er is 25.000 euro voor nodig. En dat word op innovatie wijze bij elkaar gesprokkeld, geheel volgens hun visie; samen. Tijdens de Innovation Award Nominatie op de Horecava werd de aftrap gegeven voor het traject van Crowdfunding. Op dit moment zitten ze met 18.555 euro op 74% van hun doel. En er zijn nog 38 dagen te gaan. 

Gekke Groente Supporter
Ik ben natuurlijk gewend aan perfecte groenten. Mooie glanzende paprika's, volle tomaten met prachtige rondingen en lijnrechte  komkommers. Maar dat mag van mij best wel anders. Dus heb ik een kiezeltje bijgedragen. Tof idee. Ik hoop dat ze het halen. Als grote groenten-eter sta ik sowieso niet bekend, maar dankzij mijn donatie, ben ik nu wel officieel 'gekke groente supporter'. Helemaal prima. Kom maar op met die kneusjes. 

Bovendien; omhelzende worteltjes, die zoveel liefde uitstralen, zijn vast véél lekkerder dan de standaard exemplaren...

Ook supporter, vriendje of held worden?
Al vanaf 10,-.  En daarvoor mag je dan ook nog naar het Kromkommer Launch Event komen.

Openingscitaat: lied "Prachtige Paprika's uit de gelijknamige (en geweldige) show van Youp van 't Hek.